Mistrz Andrzej Pityński spocznie 26 października w Ulanowie

2024-10-18 10:31:28(ost. akt: 2024-10-18 10:54:48)
Andrzej Pityński

Andrzej Pityński

Autor zdjęcia: archiwum Andrzeja Pityńskiego

W sobotę 26 października urna z prochami zmarłego w 2020 roku w USA rzeźbiarza Andrzeja Pityńskiego spocznie na cmentarzu w Ulanowie - rodzinnym mieście artysty. Taka była wola "Mistrza", który stworzył m.in. Pomnik Katyński w Jersey City czy monument "Rzeź Wołyńska" w Domostawie na Podkarpaciu.
Nabożeństwo żałobne rozpocznie się o godz. 12 w Kościele Parafialnym pw. św. Jana Chrzciciela i św. Barbary w Ulanowie, po którym nastąpi odprowadzenie na Cmentarz Świętej Trójcy. Wcześniej - o godz. 11:30 - w kościele odmawiany będzie Różaniec.

Fot. fb

Andrzej Pityński urodził się 15 marca 1947 roku w Ulanowie - dawnej stolicy flisactwa. Jego dziadek był retmanem, a rodzice – żołnierzami podziemia niepodległościowego. Ojciec walczył w jednej z największych bitew polskich partyzantów z wojskami NKWD – 7 maja 1945 roku pod Kuryłówką. Po ujawnieniu się w 1947 roku, przez rok był więziony w Nisku i na Zamku w Rzeszowie. Z kolei wujek Andrzeja - Michał Krupa ps. „Pułkownik”, „Wierzba” - ukrywał się do 1959 roku, a z komunistycznego więzienia wyszedł w 1965 roku. Rodzina Pi­tyńskich była prześladowana przez bezpiekę (inwigilacja, pobicia, najścia domu, przeszukania i rewizje), ale cały czas pomagała ukrywającym się Żołnierzom Wyklętym, co odcisnęło ogromne piętno na późniejszej twórczości artysty.

Andrzje Pityński ukończył Liceum Ogólnokształcące, następnie Technikum Wodno-Melioracyjne w Trzcianie koło Rzeszowa oraz Akademię Sztuk Pięknych w Krakowie. 7 lat później wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie w 1987 roku otrzymał amerykańskie obywatelstwo. Studiował w Arts Students League w Nowym Jorku, a później jako profesor rzeźby w Johnson Atelier Technical Institute of Sculpture w Mercerville kształcił młodych studentów rzeźbiarstwa z całego świata.

Za rzeźbę Artura Rubinsteina dostał nagrodę burmistrza Nowego Jorku w 1976 r. Spośród jego dzieł najbardziej znane są pomniki: Marii Curie-Skłodowskiej (Bayonne), „Sarmata” (Morris Museum), „Partyzanci” (Boston - pierwszy pomnik Żołnierzy Wyklętych na świecie); Jerzego Popiełuszki (Trenton), papieża Jana Pawła II (Manhattan i Ulanów), „Mściciel” (Doylestown, Pensylwania), „Katyń 1940” (Jersey City), „Pomnik Błękitnej Armii” (Warszawa), "Patriota" (Stalowa Wola) oraz "Rzeź Wołyńska", która po kilku latach stanęła obok drogi ekspresowej S19 w Domostawie na Podkarpaciu - około 20 kilometrów od rodzinnego Ulanowa, gdzie działa muzeum poświęcone twórczości Andrzeja Pityńskiego.

11 listopada 2017 roku, „w uznaniu znamienitych zasług dla upo­wszechniania i popularyzowania historii pol­skiego czynu niepodległościowego, za wybitne osiągnięcia w twórczości rzeźbiarskiej, dzia­łalność polonijną i krzewienie polskości”, artysta otrzymał Order Orła Białego z rąk prezydenta RP Andrzeja Dudy. Z kolei w 2020 roku został uhonoro­wany Nagrodą „Kustosz Pamięci Narodowej”.

Andrzej Pityński zmarł po długiej i ciężkiej chorobie 18 września 2020 roku w Nowym Jorku w wieku 73 lat. Zgodnie z jego wolą, urna z prochami zostanie sprowadzona do Polski, do rodzinnego Ulanowa.