Krwawa Niedziela. Uroczystości upamiętniające ofiary ludobójstwa na Wołyniu w Rzeszowie

11 lipca 2025 roku obchodzimy nowe święto państwowe: Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. W ustawie z 4 czerwca 2025 r. o ustanowieniu tego święta (Dz.U. z 2025 r., poz. 891) podkreślono, że „męczeńska śmierć z powodu przynależności do narodu polskiego zasługuje na pamięć w formie dnia wyróżnianego corocznie przez państwo polskie, w którym ofiarom będzie oddawany hołd”.

W ustawie przypomniano, że „w latach 1939–1946 nacjonaliści ukraińscy z Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) oraz innych ukraińskich formacji nacjonalistycznych działających na ziemiach Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej (województwa wołyńskie, tarnopolskie, stanisławowskie, lwowskie, poleskie) oraz obecnych województw lubelskiego i podkarpackiego dokonali na ludności polskiej zbrodni ludobójstwa”.

„Zamordowali ponad sto tysięcy Polaków, głównie mieszkańców wsi, zniszczyli ich mienie i doprowadzili do uchodźstwa z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej setek tysięcy Polaków. Apogeum tej zbrodni przypada na lipiec 1943 r., a symboliczną datą hekatomby Polaków z rąk ukraińskich nacjonalistów jest dzień 11 lipca 1943 r., kiedy Polacy byli mordowani w około stu miejscowościach” – głosi ustawa.

Dotychczas, na mocy uchwały Sejmu RP z 22 lipca 2016 roku w tym dniu obchodziliśmy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej.

W świetle prawodawstwa międzynarodowego, mordy popełnione przez Ukraińców głównie na Polakach kwalifikowane są jako ludobójstwo. Zgodnie z najnowszymi szacunkami polskich badaczy w latach 1939–1947 z rąk ukraińskich nacjonalistów zginęło nawet ponad 120 tys. obywateli Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej: ok. 60 tys. na Wołyniu i co najmniej 60 tys. w Małopolsce Wschodniej (woj. lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie), na Polesiu i na Lubelszczyźnie.

Instytut Pamięci Narodowej w Rzeszowie

11 lipca 2025, Rzeszów - 1943 Krwawa Niedziela, msza, przemarsz, uroczystości.
11 lipca 2025, Brzesko – wykład dr. Artura Brożyniaka (OBBH IPN Rzeszów) „Ludobójstwo dokonane przez ukraińskich nacjonalistów na Kresach południowo-wschodniej II RP” podczas uroczystości;
11 lipca 2025, godz. 10.00, Lubaczów i okolice – Akcja „Zapal Znicz Pamięci”. W ramach akcji na cmentarze wyruszy delegacja pracowników IPN w Rzeszowie, a także drużyny z Hufca ZHP w Lubaczowie, strzelcy z Jednostki Strzeleckiej 2033 im. gen. bryg. Józefa Kustronia i członkowie Oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w Lubaczowie. Wszystkie delegacje zbierają się 11 lipca 2025 r. o 10.00 na Rynku w Lubaczowie, skąd po apelu i przemówieniach zaproszonych gości, udadzą się pod tablicę upamiętniającą ofiary. Zostaną tam złożone kwiaty i zapalone znicze pamięci. Następnie poszczególne delegacje odwiedzą cmentarze, gdzie zostaną zapalone biało-czerwone znicze na grobach ofiar pomordowanych przez OUN-UPA w powiecie lubaczowskim.